Skip to Main Content

Tystysgrif AU mewn Camddefnyddio Sylweddau: Cyngor ar ddod o hyd i wybodaeth

Sgiliau ymchwil

Bydd datblygu sgiliau ymchwil da yn eich galluogi i ddod o hyd i wybodaeth a'i defnyddio'n effeithiol. Mae'r adran hon yn cynnwys rhai awgrymiadau ar ddod o hyd i wybodaeth a'i defnyddio.

Mae mwy o wybodaeth fanwl am ddod o hyd i wybodaeth a thechnegau chwilio ar gael ar y dudalen Sgiliau Ymchwil.

Am ragor o gymorth defnyddiwch ein gwasanaeth Holi Llyfrgellydd neu e-bostiwch libraries@nptcgroup.ac.uk i drefnu sesiwn gyda Chynghorydd Llyfrgell.

Strategaeth chwilio

Cynllunio ymlaen llaw

Bydd hyn yn arbed amser ac ymdrech yn y pen draw. Treuliwch amser yn egluro eich tasg ac yn datblygu eich strategaeth chwilio cyn ceisio gwneud unrhyw waith ymchwil neu ysgrifennu. 

Dadansoddi

Byddwch yn glir ynghylch beth rydych eisiau ei ddysgu. Dadansoddwch eich teitl a dewis cysyniadau i’w defnyddio fel geiriau allweddol wrth chwilio

Bod yn gyfarwydd â’ch pwnc

Wrth gychwyn ar eich ymchwil mae'n syniad da defnyddio gwyddoniaduron a geiriaduron pwnc i'ch helpu i gael dealltwriaeth sylfaenol o’ch pwnc. Bydd y darllen cefndirol hwn yn rhoi syniadau i chi am gysyniadau a geiriau allweddol. Ystyriwch eiriau neu ymadroddion posibl eraill y gellid eu defnyddio i ddisgrifio eich pwnc a llunio rhestr o eiriau allweddol. Gall hyn gynnwys cyfystyron a thermau cysylltiedig, termau Americanaidd neu sillafiadau, geiriau lluosog, acronymau a byrfoddau.

 

Technegau chwilio manylach

Ar ôl i chi gynllunio eich chwiliad, dewiswch pa beiriant chwilio neu gronfa ddata llyfrgell rydych chi'n mynd i'w defnyddio. Peidiwch â dim ond teipio teitl eich aseiniad!
  • Rhowch gynnig ar beiriannau chwilio gwahanol i gael canlyniadau gwahanol
  • Peidiwch â chynnwys geiriau 'stopio' fel is, the, to, in, os nad ydyn nhw'n bwysig
  • Defnyddiwch 2 neu fwy o eiriau allweddol
  • Dylech roi’r gair allweddol pwysicaf yn gyntaf, e.e. os ydych eisiau cael gwybodaeth am lygredd arfordirol yn y DU, efallai y byddwch yn defnyddio'r allweddeiriau canlynol yn y drefn hon: Coastal pollution UK
Mae rhai cronfeydd data a pheiriannau chwilio yn defnyddio symbol cwtogi i gasglu geiriau gyda therfyniadau amrywiol. Bydd defnyddio symbol cwtogi yn ehangu eich chwiliad drwy godi terfyniadau geiriau a sillafiadau gwahanol.

Rhowch seren ar ddiwedd bôn y gair * e.e.

  • Bydd manag * yn dod o hyd i unrhyw air sy'n cynnwys manag - manage, manager, managing, a management
  • child* yn dod o hyd i unrhyw air sy'n cynnwys child - childhood, children, children’s a childbirth

Nid yw pob cronfa ddata yn defnyddio seren* fel symbol cwtogi. Defnyddiwch adran help y gronfa ddata i wirio pa symbol i'w ddefnyddio.

Mae nod-chwiliwr yn symbol a fydd yn disodli un llythyren mewn gair. Mae hyn yn ddefnyddiol os caiff y gair ei sillafu mewn ffyrdd gwahanol.

Newidiwch lythyren am farc cwestiwn e.e.

  • bydd wom?n yn dod o hyd i woman neu women
  • bydd col? r yn dod o hyd i colour, neu colour

Nid yw pob cronfa ddata yn defnyddio marc cwestiwn ? fel nod-chwiliwr. Defnyddiwch adran help y gronfa ddata i wirio pa symbol i'w ddefnyddio.

Defnyddiwch ddyfynodau dwbl i amgáu eich termau chwilio i chwilio am union ymadrodd. Bydd hyn yn cyfyngu ar nifer y canlyniadau a gewch gan mai dim ond canlyniadau lle mae'r geiriau'n ymddangos nesaf at ei gilydd sy'n cael eu dychwelyd.

Amgaewch eich ymadrodd mewn dyfynodau:

e.e.  "financial impact"

Bydd eich canlyniadau yn fwy penodol a pherthnasol i'ch chwiliad.

Chwiliwch mewn maes penodol o'r ddogfen, er enghraifft y teitl, yr awdur neu'r dyddiad cyhoeddi. Bydd llawer o gronfeydd data yn gadael i chi ddewis y meysydd sydd ar gael i chwilio o gwymplen.

image of guided search in database

Gyda'r swyddogaeth Chwilio Uwch, gallwch fireinio eich canlyniadau gan ddefnyddio technegau fel chwilio am union ymadrodd. Gallwch hefyd chwilio am dudalennau sy'n cynnwys un o nifer o dermau chwilio, e.e. Britain OR UK.

 

Mae'r dudalen chwilio uwch yn ffordd haws o ddefnyddio'r holl dechnegau chwilio uwch y buom yn edrych arnynt yn gynharach, heb orfod cofio unrhyw un ohonynt!

Cyfunwch eich geiriau allweddol: defnyddiwch Weithredwyr Boole ...

Y tri gweithredydd Boole sylfaenol yw  AND, OR, NOT

Byddwch yn cael canlyniadau gwell os ydych yn cysylltu eich geiriau allweddol gan ddefnyddio gweithredwyr Boole. Rydym yn eu defnyddio i wneud chwiliad yn fwy penodol, yn enwedig pan fydd y pwnc yn cynnwys nifer o dermau chwilio. Maen nhw'n:

  • cysylltu geiriau chwilio i gyfyngu neu ehangu ein canlyniadau
  • gwneud chwiliad yn fwy penodol pan fydd gennym sawl term chwilio
undefined Cofiwch roi priflythyren ar eich gweithredwyr Boole oherwydd bydd y rhan fwyaf o beiriannau chwilio yn anwybyddu geiriau (stopio) cyffredin, fel 'and’, ‘or’.
 
 
 
Defnyddio AND i gyfyngu eich canlyniadau

Mae cysylltu geiriau gan ddefnyddio AND yn dweud wrth y peiriant chwilio i chwilio am ganlyniadau sy'n cynnwys y ddau air. 

Mae'r ardal dywyllach yn cynrychioli'r wybodaeth rydych ei heisiau, gyda'r gair 'Puppy' a'r gair 'Kitten' ynddynt.

 

Defnyddio OR i ehangu eich canlyniadau

Mae cysylltu geiriau gan ddefnyddio OR yn dweud wrth y peiriant chwilio i chwilio am ganlyniadau sy'n cynnwys unrhyw un o’r geiriau allweddol.

Bydd eich chwiliad yn dychwelyd canlyniadau sy'n cynnwys y naill air neu'r llall, neu'r ddau

Defnyddio NOT i beidio â chynnwys geiriau o’ch canlyniadau

Mae cysylltu geiriau gan ddefnyddio NOT yn dweud wrth y peiriant chwilio i chwilio am ganlyniadau sy'n cynnwys un o’ch geiriau allweddol ond nid y llall.

  • defnyddiwch hwn yn ofalus gan y gallwch eithrio gwybodaeth a allai fod yn ddefnyddiol

  • mae Google yn defnyddio'r arwydd minws ar gyfer NOT

Argymhellion i’w darllen

Bilingual description. Delwedd clawr llyfr. Book cover image
Bilingual description. Delwedd clawr llyfr. Book cover image
Bilingual description. Delwedd clawr llyfr. Book cover image
Bilingual description. Delwedd clawr llyfr. Book cover image

Llyfrgell ar-lein

Mae'r canllaw pwnc hwn yn dwyn ynghyd adnoddau sy'n benodol i'ch pwnc. I gael rhagor o adnoddau, archwiliwch ein Llyfrgell Ar-lein, casgliad o adnoddau sy'n rhoi mynediad i chi i erthyglau cyfredol ar-lein, e-lyfrau ac e-adnoddau eraill.

NPTC Group of Colleges, Dŵr-y-Felin Road, Neath, SA10 7RF